نارندرا مودی نخست وزیر هند عصر روز گذشته درحالی از کابل عازم دهلی نو بود، توقفی چند ساعته در شهر لاهور داشت و محمد نواز شریف همتای پاکستانی وی، شخصا با حضور در فرودگاه لاهور، با فرش قرمز و به گرمی از همتای هندی خود استقبال کرد. سفر نارندرا مودی به لاهور، اولین سفر نخست وزیر هند به پاکستان در بیش از یک دهه گذشته است.
در خصوص آثار منطقه ای سفر اخیر نارندرا مودی به ویژه تاثیر این سفر بر تحولات افغانستان به عنوان موضوع مورد توجه خاص هند و پاکستان، باید گفت که هند و پاکستان درحال جنگی نیابتی در افغانستان هستند و سفر مودی به اسلام آباد، ممکن است تا حدی از تنش ها و اختلاف های دو کشور در حوزه افغانستان بکاهد.
به هرحال هرگونه رفع تنش های میان دو کشور بر سر مسئله افغانستان، بستگی به این دارد که دو طرف تا چه حد بتوانند از طریق مذاکراتی که نخست وزیران دو کشور برسر ادامه آن توافق کرده اند، اختلاف های کوچک تر را میان خود حل و فصل کنند. حل اختلاف های کوچک تر، می تواند زمینه را برای ادامه گفت و گوها برای حل مسائل بزرگ تر هموار کند.
بنابراین اگر گام های اولیه ای که هند و پاکستان به تازگی برای ازسرگیری مذاکرات و حل اختلاف ها برداشته اند، به حد کافی جدی باشد، آن وقت می توان امیدوار بود که رقابت و جنگ نیابتی دو کشور در افغانستان هم فروکش کند. در غیر این صورت، بی اعتمادی های دوجانبه میان دو رقیب دیرینه منطقه ای ادامه خواهد یافت و این به معنای ادامه جنگ نیابتی آنها در افغانستان خواهد بود.
ارتش پاکستان خواستار ایجاد ثبات در روابط این کشور با هند است زیرا ارتش به دنبال آن است تا پس از حصول اطمینان از ثبات و آرامش در مرزهای پاکستان با هند، توجه و انرژی بیشتری را معطوف مرزهای پاکستان با افغانستان و همچنین مناطق قبایلی و سروسامان دادن به آن کند.
درصورتی که ارتش پاکستان از ثبات و آرامش در روابط میان اسلام آباد و دهلی آسوده خاطر باشد، می تواند در مبارزه با تروریسم به ویژه در مناطق قبایلی شمال غرب و نزدیک مرز افغانستان موفق تر و موثر عمل کند.
بنابراین، ارتش پاکستان مخالفتی با بهبود روابط هند و پاکستان ندارد. با وجود این، ارتش معتقد است که دیدارهای مقامات هند و پاکستان و انجام مذاکرات، صرفا با این هدف که دیدار و مذاکره ای انجام شده باشد، فایده ای نخواهد داشت بلکه ارتش بدنبال نتایج و خروجی مثبت از این دیدارها و مذاکرات و پیشترفت ملموس و واقعی در روابط دو کشور است.
برخی کشورهایی که از روابط خوبی با هند و پاکستان برخوردار هستند و منافع زیادی در این روابط دارند، همواره دو کشور را و به ویژه هند را توصیه به مذاکره کرده اند. پاکستان همواره آماده مذاکره همه جانبه با هند بوده است اما هندی ها گاهی بطور یکجانبه روند مذاکره را متوقف کرده اند.
آمریکا، انگلیس و حتی روسیه با توجه به اینکه بخوبی می دانند این دو کشور همسایه دارای سلاح های هسته ای هستند و درحال افزایش توان نظامی خود و تولید سلاح های هسته ای بیشتر هستند، بنابراین نگران ادامه و تشدید تنش های میان هند و پاکستان و احتمال بروز جنگ خطرناک میان دو کشور هستند که می تواند تبعاتی خطرناک به دنبال داشته باشد ضمن اینکه آمریکا، انگلیس و روسیه منافع زیادی در روابط با هند و پاکستان دارند و با تشویق دو کشور به مذاکره و مصالحه، منافع خود را نیز دنبال می کنند.
کشورهایی که به دنبال ترغیب هند و پاکستان به مذاکره برای حل اختلاف ها بوده اند، با توجه به تحولات و رفت و آمده های روزها و هفته های اخیر مقامات عالی دو کشور (سفر وزیر خارجه و سپس نخست وزیر هند به پاکستان)، تا حد قابل توجهی در تلاش برای متقاعد کردن دهلی نو و اسلام آباد برای مذاکره موفق بوده اند.
سفر غیرمنتظره روز گذشته نخست وزیر هند به پاکستان، فضای مساعدی را برای بهبود روابط دو کشور و کاستن ازتنش ها میان دو همسایه ایجاد خواهد کرد.
سفر عالی ترین مقام هند به پاکستان، به احتمال بسیار زیاد راه را برای ادامه مذاکرات میان دو کشور به ویژه مذاکراتی که قرار است در اواسط ماه جنوری میان قائم مقام های وزارت امور خارجه هند و پاکستان برگزار شود، هموار کرده است و از این پس، بیش از گذشته می توان نسبت به نتیجه بخش بودن روند مذاکرات میان دو کشور امیدوار بود.
حضور نخست وزیر هند در پاکستان، به معنای ‘تضمین’ نتیجه بخش بود مذاکرات میان دو کشور نیست بلکه فقط میزان امیدواری به حصول نتایج از مذاکرات را افزایش داده است و شاید از این پس بتوان از طریق مذاکره، حداقل بخشی از اختلاف های میان دو همسایه ناسازگار را حل و فصل کرد..
