قوم و سیاست در افغانستان؛ آیا رویارویی قومی دیگر در افغانستان در راه است؟

بسیاری از مورخان افغانی و خارجی برسر اینکه قبیله و قوم در تاریخ سیاسی افغانستان نقش تعین کننده ی در ثبات و بی ثباتی افغانستان داشته و دارد، توافق دارند. اگر چنانکه سیاست را رقابت برای قدرت بپنداریم و توانایی و ابزاری برای این هدف که قدرت بیشتر کسب کنیم، در این صورت رقابت در تاریخ افغانستان برسر منابع قدرت ریشه طولانی داشته است. رقابت از زمان تأسیس افغانستان در زمان احمدشاه ابدالی برسر منابع قدرت با فورمول های با تفاوت های بسیار اندک اعمال شده است. من با توسل به اسناد تاریخی و توافق حداکثری که میان مورخان برسر اینکه ثبات و بی ثباتی در افغانستان بیش تر از هرچیزی وابسته به قومیت بوده، در این مقاله ابتدا یک مرور بسیار مختصر در مورد تاریخچه پیدایش قوم گرایی به مثابه ی یکی از منابع قدرت می پردازم، در بخش دوم چگونگی قوم گرایی در افغانستان پس از 2001 را بررسی خواهم کرد و در بخش آخر قوم گرایی پس از حکومت وحدت ملی و آینده قوم گرایی را به بررسی خواهم گرفت.

عبور از قبیله به قوم

زمانی که احمدشاه ابدالی در سال 1747 حکومت تشکیل داد، رابطه قبیله و قوم با قدرت مطرح شد. ابدالی حکومت را حمایت سران قبایل تشکیل داد. در زمان ابدالی اقوام دیگر در افغانستان ضمن اینکه ساکن بود، اما در جایگاهی نبودند که تهدیدی برای حکومت یا قدرت باشند اما قبایل مختلف پشتون که در دسته بزرگ درانی و غلجی تقسیم بندی می شوند، برای حکومت و قدرت تهدید بودند. بنا براین احمدشاه ابدالی حکومتش را براساس اتکا به قبایل مختلف پشتون و از طریق جرگه به عنوان یک مکانیزم سیاسی و اجتماعی تصمیم گیری تشکیل داد.

Read More...

“پروسه‌ کابل” در پی چیست؟

در حالی‌که تمام تلاش‌های دیپلماتیک و سیاسی برای تأمین صلح در افغانستان ناکام مانده، حکومت افغانستان دور تازه از تلاش‌های سیاسی را برای تأمین صلح و امنیت در افغانستان روی دست گرفته است.

نخستین کنفرانس «پروسه‌ کابل» با حضور نمایندگان 27 کشور و سازمان بین‌المللی در کابل برگزار شد. اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان در سخنانش در این نشست هدف آن را «اجماع جهانی برای مبارزه با تروریسم» تعریف کرد. نتیجه‌یی که از پایان این نشست گرفته شده، این است که افغانستان قادر شده که در سایه‌ی تهدیدهای گسترده‌ی امنیتی، یک نشست مهم بین‌المللی را در کابل میزبانی کند؛ علاوه بر این، توانسته حمایت کشورهای منطقه و اتحادیه‌ی اروپا و امریکا را برای تأمین ثبات، امنیت و مبارزه با تروریسم به‌دست آورد. در قطع‌نامه‌ی پایانی این کنفرانس شرکت کنندگان ضمن تأکید به همکاری دسته جمعی برای تأمین صلح و ثبات در افغانستان، منطقه و جهان، توافق کردند که بار دیگر دور هم جمع شوند.

این کنفرانس در حالی برگزار می‌شود که اختلاف‌های سیاسی داخلی پس از حمله‌های انتحاری اخیر در کابل افزایش یافته و توافق منطقه‌یی و جهانی بر سر افغانستان و دولت‌سازی در این کشور در حال فروپاشی است. حالا پرسش اساسی این است که حکومت افغانستان با وجود این دو چالش بزرگ از برگزاری پروسه‌ی کابل در پی چیست؟

Read More...