جاده ابریشم زمانی در گذشته مناطق جنوبی و مرکزی آسیا را از طریق شبکه وسیع بازرگانی به یکدیگر متصل میکرد. در آن زمان این جاده در دو مسیر جداگانه تنها انتقال کالا و جابجایی مردم نبود، بلکه ایدهها، فرهنگها و فناوری نیز توسط این جاده بین کشورهای مختلف منتقل میشد. این جاده همچنین به ایجاد تمدنهایی عظیم و پیشبرد نوآوریهای بزرگ کمک کرده است.
جادهٔ ابریشم یکی ازمعدود مسیرهای تجاری بود که موسیقی، فرهنگ، افکار و نوع غذاهای مردم جهان را با یکدیگر پیوند میداد. امروز نیز به گفته بعضی از صاحب نظران، اینترنت را میتوان روایت دنیای مدرن از جادهٔ ابریشم قدیم دانست.
رای دست یافتن به راه حلی جامع که به صورت همزمان بتواند امنیت و ثبات و اشتغال و توسعه را در سطح افغانستان و منطقه آسیای مرکزی فراهم کند؛ باید احداث «راه ابریشم جدید»، در دستور کار کشورهای منطقه و فرامنطقهای قرار گیرد. افغانستان میتواند نقش قلب تپنده این شبکه را برعهده گیرد.
اگر قبول داریم توسعه اقتصادی منطقه بهترین راهِ عملی و باصرفهترین راه مقابله واقعی با تولید و توزیع مواد مخدر و تروریسم و اشاعه ناامنی در منطقه است؛ بنابراین میتوان از طریق رسیدن به «راه ابریشم جدید» راهی برای «منافع مشترک» بین همه بازیگران، در جهت تأمین امنیت در افغانستان و آسیای مرکزی، پیدا کرد.
زیرا ایجاد آیندهای باثبات برای منطقه درگرو همکاری همه کشورهای بازیگر در منطقه و فرامنطقه است. درست به همین دلیل نمیتوان قدرتهای بازیگر را از همکاریهای افغانستان و آسیای مرکزی دور ساخت یا منافع آنها را نادیده گرفت.
به عبارت دقیق تر، ایجاد شبکهای چند لایه از ظرفیتهای موجود بین کشورهای منطقه و کشورهایی که میتوانند در این جا منافع مشروع داشته باشند، میبایست تشکیل شود. زیرا راه ابریشم جدید بین افغانستان و آسیای مرکزی از یک سو به بازار «مشترک منطقهای» میرسد و از سوی دیگر، تأمین کننده منافع همه بازیگرانی است که به نوعی میتوانند نقش مثبت یا منفی در شکل گیری یا عدم شکل گیری این شبکه داشته باشند.
باید توجه داشت این همکاری اگر فراگیر و همهجانبه نباشد، حتی اگر شکل هم بگیرد؛ موثر نخواهد بود. زیرا تنها درسایه همکاری و هماهنگی بین همه کشورهای منطقه، میتوان انتظار داشت اقتصاد کشورهای منطقه آسیای مرکزی و افغانستان متحول شود. چنین همکاری نه تنها در تضاد با دیگر کشورها نیست، بلکه مکمل آن هم خواهد بود. تنها میتوان کشورهای ذینفع را متقاعد کرد که منافعشان ایجاب میکند، دست از سیاستهای غلط گذشته برداشته و با دیدی جدید و جامع به سوی همکاریهای همهجانبه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به یکدیگر کمک کنیم.
راه ابریشم جدید در واقع میتواند غرب آسیا را به شرق آسیا و شمال را به جنوب آسیا از طریق افغانستان و آسیای مرکزی به یکدیگر متصل کند. زمینههای همکاری میتواند مرحله به مرحله گسترش یابد و از مناطقی آغاز شود که درآن جا مزیت بیشتری وجود دارد. یکی از این مناطق مهم آسیای مرکزی و افغانستان است.
این منطقه، نقطه توازن دهنده پروژه «راه ابریشم جدید» به شمار میرود. چراکه این کشورها درسالهای اخیر هیچ گونه تنش قابل توجهی نداشتند و بین دولتهای این کشورها نیز اعتماد بیشتری برقرار است.
بدون شک پیشرفت همکاریهای اقتصادی و فرهنگی بین کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان به ریشه کن سازی زمینههای گرایش به تروریسم و افراط گرایی مذهبی از طریق کاملاً مسالمت آمیز کمک میکند..