به میزانی که ناامنی‌ها در سراسر افغانستان گسترش یافته، تلاش‌های فراگیر نیز برای ختم جنگ به راه افتاده است. علی‌رغم نشست‌های چهارجانبه، نشست سه جانبه افغانستان، پاکستان و امریکا که در حاشیه نشست مجمع جهانی اقتصاد در سویس برگزار شد و اشرف غنی احمدزی، جو بایدن معاون رییس جمهور امریکا و نخست وزیر پاکستان روی گفت‌وگوهای صلح صحبت کردند، یک نشست غیررسمی هم در دوحه توسط موسسه پگواش در زمینه گفت‌وگوهای صلح برگزار شد.
موسسه پگواش که در حوزه صلح و امنیت بین‌المللی فعالیت می‌کند، پیش از این نیز در رابطه به افغانستان نشست‌هایی را برای پایان جنگ از طریق مطالعات عملی دو بار در قطر و یک نشست را در دبی برگزار کرده بود. این موسسه کانادایی در آخرین نشست دو روزه خود در قطر از دولت افغانستان، برخی نمایندگان پارلمان، سیاستمداران و فعالان مدنی و صلح و نیز گروه طالبان دعوت کرد بود.
حکومت وحدت ملی به صورت رسمی از شرکت در این نشست خود داری کرد اما دفتر سیاسی طالبان در قطر به دعوت پگواش جواب مثبت داد و در نشستی که شرکت کنندگان آن از کشورهای مختلف بودند، حضور یافت.
پیش شرط‌هایی که طالبان در این نشست ارائه کردهاند، می‌تواند گفت‌وگوهای صلح را با چالش مواجه کند. هرچند این پیش شرط‌ها از سوی طالبان تازگی ندارد و آن‌چه زیر عنوان پیشنهادات تازه طالبان مطرح شده در گذشته‌ها نیز نقل مجالس سیاسی بوده است.
این قید و شرط‌ها زمانی از سوی طالبان طرح می‌شود که سرتاج عزیز در افتتاح نخستین دور نشست گروه هماهنگی در اسلام‌آباد گفته بود که برای از سرگیری مذاکرات صلح با طالبان، نباید پیش شرط گذاشته شود. اشاره مشاور امنیت ملی نخست وزیر پاکستان، کابل بود. زیرا حکومت وحدت ملی قانون اساسی و مشخصاً فصل اول و دوم آن را خط سرخ دولت افغانستان اعلام کرده بود که در مذاکرات صلح با طالبان با آن معامله نخواهد شد.
آیا پیش شرط‌های طالبان عملی است و منجر به توافق و تأمین صلح خواهد شد؟ هر چند که بخشی از گروه طالبان این پیش شرط‌ها را در یک نشست غیررسمی مطرح کردهاند، اما اگر این پیش شرط‌ها در نشست‌های رسمی مطرح شوند، به نظر نمی‌رسد مواردی که طالبان از آن یاد می‌کنند، قابل قبول برای دولت افغانستان باشد. زیرا، هر یکی از این پیش شرط‌ها نه تنها به توافق منجر نمی‌شود بلکه بیش از گذشته میان دو طرف شکاف ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، دولت افغانستان نمی‌تواند زندانی‌های طالبان را که از میدان‌های جنگ دست‌گیر شده‌اند و در قتل و کشتن افراد بیگناه سهم داشته‌اند، بدون مجازات رها کند.
در این زمینه گزارش‌های زیادی وجود دارد که طالبان پس از رهایی از زندان‌های دولت افغانستان دوباره به جنگ روی آورده و علیه دولت سلاح گرفته و جنگیده‌اند. بنابراین رهایی خطرناک‌ترین جنگ‌جویان طالب از زندان برای مردم قابل قبول نیست و این پیش شرط صرفاً به طالبان کمک می‌کند تا به تقویت جبهات جنگ بپردازند و هیچ ضمانتی را برای تأمین صلح ایجاد نمی‌کند. حذف نام طالبان از فهرست سیاه ملل متحد از دیگر مواردی است که حتا در صورت تحقق آن، نمی‌تواند باعث توافق و ثبات شود.
طالبان گفته‌اند پیش از هر گونه گفت‌وگو این موارد باید لحاظ شود و در صورتی که این مورد در نظر گرفته نشود آن‌ها وارد مذاکره نمی‌شوند. هیچ عقل سلیم باور نمی‌کند و ممکن نیست قبل از گفت‌وگوهای رسمی صلح بدون توافق به این گروه اجازه داده شود که به جایی که دل شان خواست سفر کنند.
در حال حاضر طالبان به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود که عملاً در حال جنگ و خون‌ریزی است. چه‌گونه بدون توافق و مذاکره، طالبان مثل دیگر افراد عادی گشت و گذار می کنند؟.
